درخت بادام با نام علمی Prunus amygdalus متعلق به خانواده گل‌سرخیان (Rosaceae) می‌باشد. این درخت بومی شمال آفریقا و مناطق گرم و خشک آسیای غربی است و در ایران در نواحی نیمه خشک و کوهستانی کاشته می‌شود.
این گیاه به صورت درخت یا درختچه تا ارتفاع ۱۰-۴ متر رشد کرده و قطر تنه آن به حدود ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. شاخه‌ها در هنگام روییدن به رنگ سبز بوده و پس از مدتی در تماس با نور خورشید به رنگ بنفش تغییر می‌یابند؛ در نهایت نیز پس از دو سال به رنگ خاکستری و قهوه‌ای دیده می‌شوند. انشعابات این درخت کوتاه بوده و با تنه اصلی زاویه تند یا ۹۰ درجه می‌سازند.
برگ‌ها به طول ۱۲ – ۹ سانتی متر و عرض ۳ سانتی‌متر و به فرم تخم‌مرغی کشیده و دارای حاشیه دندانه‌دار هستند. پشت برگ‌ها کرک‌دار بوده و با دم‌برگی به طول ۲ تا ۵ سانتی‌متر به شاخه متصل می‌شوند.
گل‌های درخت بادام به رنگ سفید و صورتی کم رنگ به قطر ۵ – ۳ سانتی‌متر در بهار و قبل از رویش برگ‌ها ظاهر می‌شوند. به طور کلی، گل‌های درخت بادام سریع‌تر از سایر درختان شکوفا می‌شود. به همین دلیل سرمای زمستان‌های دیر رس آن‌ها را تهدید می‌کند. هر گل دارای ۵ گلبرگ می‌باشد و به دلیل طعم شیرین خود میزبان زنبورهای عسل است. بنابراین گرده‌افشانی این درختان توسط حشرات و باد انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است که درختان بادام به دو دسته خودسازگار و خودناسازگار تقسیم می‌شوند. بدین معنی که برخی درختان قادر به بارور گردن گل‌های خود نبوده و به درخت گرده‌دهنده دیگری نیازمندند. به همین دلیل چند درخت از انواع مختلف در کنار یکدیگر کاشته می‌شوند.
درختان کاشته شده با روش پیوند ۲ تا ۳ سال پس از کاشت و درختان کاشته شده با روش بذر در سن ۶ – ۵ سالگی آماده باردهی هستند. درختان پیوندی در سن ۶ سالگی به بیش‌ترین میزان باردهی می‌رسند. این گیاه به طور متوسط ۲۵ – ۲۰ سال عمر می‌کند.
در حدود ۸ – ۶ ماه پس از شکفتن گل‌ها، میوه درخت بالغ شده و آماده برداشت است. این میوه‌ها به شکل بیضی و دارای دو پوسته می‌باشد. پوسته بیرونی، به رنگ سبز و مخلی است و پس از برداشت محصول به راحتی از آن جدا می‌شود. پوسته دوم دارای بافتی سفت و سخت است که مغز میوه را درون خود جای داده و به وسیله دست یا ابزار شکسته می‌شود. مغز بادام دارای پوست نازک قهوه‌ای بوده و درون آن سفید است.
این میوه به عنوان دانه آجیلی، برای مصارف آشپزی و تهیه شیرینی، استخراج روغن خوراکی و دارویی و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
