درخت بیدمشک با نام علمی salix aegyptiac درختچهای زینتی و درمانی و متعلق به خانواده Salicaceae (بید) است. این درخت بومی ایران میباشد.
درخت بیدمِشک، تا ارتفاع ۹ متر رشد میکند. بر روی پوست تنه و زیر پوست این درخت برجستگیهای زمخت و تیزی ودیده میشود. درخت بیدمشک دو پایه است و برگها در درختان نر و ماده با هم متفاوت هستند. به طور کلی، روی برگها سبز تیره و پشت آنان سبز روشن و دارای كرك میباشد. برگهای درخت ماده به فرم بیضی و پهنتر از برگهای درخت نر است.
گلهای این درخت در فصل بهار و قبل از رویش برگها؛ بر روی شاخهها ظاهر شده و منظره زیبایی خلق میکنند. گلها به رنگ زرد تا سفید کمرنگ و به صورت دمگربهای دیده میشوند؛ البته باید توجه داشت که گلهای زرد از کیفیت بیشتری برخوردار هستند. گلهای بیدمشک به صورت سنبله روییده و دارای اسانسی معطر هستند که عطری دلنشین در فضا پراکنده میکند. گردهافشانی درخت بیدمشک توسط حشرات و به ویژه زنبور عسل انجام میگیرد.
این درخت در شرایط سرما و گرما مقاومت خوبی از خود نشان میدهد به طوری که سرما را تا دمای ۲۳ – درجه سانتیگراد و گرما را تا دمای ۳۵ درجه سانتیگراد به خوبی تحمل میکند. اما از طرف دیگر، درخت بیدمشک مقاومت زیادی در خاکهای خشک نداشته و وجود رطوبت از ارکان اصلی برای رشد بهتر این گیاه به شمار میآید. هر چند که درختان بالغ در دورههای مقطعی کوتاه قادر به تحمل خشکی هستند اما، در این دوره هیچ رشدی نخواهند داشت و در دورههای بعد از میزان گلدهی آنان کاسته خواهد شد. به علاوه، این درخت در خاکهای سبک تا سنگین رسی و با درجه اسیدیته کم و خنثی رشد بهتری دارد و خاکهای قلیایی مورد پسند آن نمیباشد.
بیدمشک از طریق بذر و قلمه چوب قابل تکثیر میباشد. زمان کاشت بذرها، فصل بهار است. به طور کلی بذر این درخت قوه نامیه کوتاهی دارد. در این روش کشت، بذرها را قبل از کاشت به مدت ۲۴ ساعت در آب ولرم خیس کرده و پس از آن در خاک کاشته میشوند.
اسانس تهیه شده از این درخت، عرق بیدمشک نامیده میشود و علاوه بر معطر کردن شربت، دارای خواص دارویی میباشد. این عرق برای تقویت قلب و حفظ سلامتی، کاهش تب، تعدیل مزاج و کاهش حرارت بدن در فصول گرم، رفع عطش و گرمازدگی به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان در روزهای گرم، آرامبخش و رفعکننده خستگی روزانه، تقویت دستگاه عصبی، تقویت دستگاه گوارش، افزایش اشتها، کاهش قند خون و… مفید میباشد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
