درخت توت با نام علمی Morus از تیره انجیریان و دارای قدمتی دیرینه است. این درخت، بومی دامنه‌های گرم هیمالیا است. توت سفید بومی چین مرکزی و شرقی، توت سیاه بومی آسیای غربی و توت قرمز بومی آمریکا می‌باشد. قرن‌ها پیش از میوه این درخت در آمریکا برای تغذیه کرم‌های ابریشم استفاده می‌شد. در حال حاضر بسیاری از کشورها مانند تایلند، هند، ترکیه، ارمنستان، سوریه، ایران و کشورهای حاشیه دریای مدیترانه پذیرای درخت توت هستند. بر اساس تحقیقات حاصل شده، درخت توت از زمان هخامنشیان وارد ایران شد و هم‌اکنون در مناطق مختلف کشورمان و با آب و هوای گوناگون به چشم می‌خورد؛ به طوری که ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان توت در جهان است. این درخت دارای ۱۶ – ۱۰ گونه بوده و بر اساس رنگ میوه، دانه‌دار بودن یا نبودن و آویخته بودن شاخه‌ها به انواع گوناگون تقسیم می‌شود.
ارتفاع این درخت ۱۸ – ۱۰ متر بوده و قطر تنه آن به ۱.۵ متر نیز می‌رسد. در سن جوانی پوست درخت به رنگ خاکستری روشن بوده و به مرور زمان به خاکستری متمایل به قهوه‌ای می‌گراید. بر روی تنه شیارهای عمیقی دیده می‌شود. شاخه به صورت افشان و شاخه‌های زیاد هستند و علی رغم ظاهری محکم، ترد و شکننده می‌باشند و در مناطقی با برف‌های سنگین، امکان شکستن شاخه‌ها وجود دارد.
درخت توت در مناطق گرمسیری همیشه سبز است و در مناطق سرد خزان کننده می‌باشد. از برگ درختان توت برای تغذیه کرم ابریشم و علوفه دام نیز بهره برداری می‌گردد.
این درخت یک پایه و خود گرده افشان است. در فروردین و اردیبهشت گل‌ها روییده و میوه‌دهی در مناطق معتدل ایران در خرداد و تیر و در مناطق گرمسیر در اردیبهشت ماه صورت می‌گیرد.
میوه‌ها پس از ۵ – ۴ سالگی درخت ایجاد می‌شوند. این میوه‌ها با توجه به گونه، به رنگ‌های سفید، قرمز و سیاه و در برخی گونه‌ها به رنگ بنفش روشن دیده می‌شوند. میوه های نرسیده توت، سبز رنگ و دارای ماده سمی هالوسیانوژنی هستند.
میوه توت به صورت تازه و خشک و یا برای تهیه مربا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این درخت در خاک های سبک(شنی)، متوسط (لومی) و سنگین (رسی) و در کل خاک های دارای زهکشی مناسب رشد بهتری خواهد داشت. عمر درخت توت ۱۵۰ – ۱۲۰ سال می‌باشد.
آفت‌هایی چون ساس های سپردار، شب پره دم طلایی، پروانه پر طاووسی گلابی، انواع کنه، گال ماز و پشه توت و شاخه توت، زنجره ها، شته ها، شپشک‌ها و… زندگی این درخت پرثمر را تهدید می‌کند.
چوب درخت توت دارای ویژگی‌های منحصر به فرد است که در صنعت چوب کاربرد فراوانی دارد. در نوشتار آینده درمورد ویژگی‌های این چوب به تفصیل صحبت خواهیم کرد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
