درخت نخل کاریوتا با نام علمی CARYOTA MITIS متعلق به خانواده ARECACEAE است. نخل کاریوتا بومی جنوب شرقی آسیا بوده و تاکنون ۱۳ گونه از آن در سراسر جهان شناسایی شده است. گونههایی از این درخت در مناطق کوهستانی روییدهاند و میتوان گفت آب و هوای مدیترانهای و آب و هوای نیمه گرمسیری و گرمسیری را میپسندند. این درخت زیبا به دلیل ظاهر منحصر به فرد و جذاب خود به عنوان یکی از محبوبترین گیاهان آپارتمانی مورد توجه قرار گرفته است.
این نخل زینتی، همیشه سبز است. در گونههای آپارتمانی ارتفاع درخت کاریوتا به ۳ متر و در گونههای درختی قامت آن به ۲۵ متر میرسد. در برخی نخلستانها این گونه به صورت بوتههایی متراکم در کنار یکدیگر میرویند و منظرهای شبیه به پرچین میسازند. در درختان بالغ، هر برگ از برگچههایی به طول ۱۵ و عرض ۱۰ سانتیمتر تشکیل شده است. برگچهها دارای درزهایی بوده و بسیار شبیه به دم ماهی به نظر میرسند. برگچههای این نخلِ خوشهای، به رنگ سبز روشن و در گونههای ابلق، ترکیبی از رنگ سبز روشن و کرمی است.
این درخت شگفتانگیز تنها یک بار و در یک دوره نسبتاً طولانی شکوفا میگردد. دورهی شکوفایی از ۱۰ سالگی درخت آغاز شده و تا حدود ۵ سال متوالی ادامه مییابد. درخت کاریوتا گل آذینهایی بزرگ و زیبا برای تولید بذر ایجاد می کند که مانند آبشار از درخت آویخته میشود. گل آذین از گلهای کوچک کرمی رنگ پر میشود و پس از تولید بذر گیاه از بین میرود. هنگامی که قسمتهای پایین درخت هنوز در حال گلدهی هستند، در قسمت فوقانی میوهها در حال بالغ شدن میباشند. پس از رسیدن همه میوهها، تنه درخت میمیرد.
میوهها به رنگ نارنجی بوده و سمی هستند. سم موجود در این میوهها (کریستالهای کلسیم اکسالات) موجب سوزش زبان، گلو، لبها، پوست و چشمها شده و عمل صحبت و بلعیدن را سخت میکند.
از آفات تهدیدکننده حیات این گیاه زیبا به حشرات، پشههای قارچ و کنه عنکبوت اشاره کرد. به علاوه، بیماریهای قارچی مانند لکههای روی برگ و پوسیدگی ریشه نیز موجب آسیب به درخت کاریوتا میشوند. مراقبت نادرست از گیاه، باعث خشک شدن، عدم رشد کافی و نابودی آن میگردد. این درخت از طریق بذر قابل تکثیر میباشد. بذرها به ۴ – ۳ ماه زمان برای جوانهزنی نیازمند هستند.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی