درخت بالسا در مناطق استوایی و جنگلهای مرطوب آمریكای مركزی و جنوبی به صورت خودرو رشد میکند. به طور کلی، جنگلهای گسترده و واحد حاوی درختان بالسا وجود نداشته و آنها به طور پراکنده و منفرد یا در دستههای کوچک پدید میآیند. در گذشته این درخت به عنوان یک درخت هرز و بیمصرف تلقی میشد؛ اما در جنگ جهانی اول برای بار نخست به عنوان جایگزینی برای چوب درخت پنبه مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن جایگاه خود را در صنعت یافت.
درخت بالسا رشد بسیار سریعی دارد؛ به طوری که طی ۵ – ۴ سال به ارتفاع ۳۰ متر میرسد و به عنوان سایبان برای محافظت از سایر درختان جنگل عمل میکند. درختان بالسا از سن ۱۰ – ۶ سالگی برای تولید الوار قطع میگردند.
چوب بالسا در عین استحکام و سختی قابل قبول، سبکترین چوب تجاری جهان به شمار میآید. منبع اصلی تولید این چوب کشور اکوادور است که ۹۵ درصد از کل نیاز جهان را برآورده میسازد. علاوه بر آن، برزیل، بولیوی، مالزی و ویتنام از تولیدکننده و صادرکنندگان این چوب میباشند.
چوب این درخت بسیار مشابه به چوب درخت انگور، اما در ابعاد بسیار بزرگتر است. وزن بسیار سبک این چوب بارزترین ویژگی آن محسوب میشود. سلولهای چوب بالسا بزرگ و دارای دیواره نازکی هستند؛ به طوری که تنها ۴۰ درصد از حجم یه قطعه چوب بالسا را مواد جامد تشکیل میدهد. دلیل مقاومت مطلوب این چوب در برابر وزن سبک آن، پر شدن سلولها از آب و ایجاد یک چوب محکم است.
چوب بالسا راست تار و بسیار نرم است. چوب درون قهوه ای تا سفید یا کرم مایل به صورتی است اما به طور کلی چوبی سفید تا زرد کمرنگ است. استفاده صنعتی این چوب بیشتر از چوب برون میباشد.
مقاومت چوب بالسا با در نظر گرفتن وزن آن، در مقایسه با چوبهای بلوط و کاج بالاست. این چوب انعطافپذیری زیادی داشته و با توجه به جنس نرم آن، کندهکاری، خم کردن و برش زدن بر روی آن به سهولت قابل اجراست. همانطور که بیان کردیم، درختان بالسا بسیار پراکنده میرویند و اگرچه جنگلهای مصنوعی برای تولید آن پدید آمدهاند، اما کماکان این گونه کمیاب بوده و چوب حاصل از آن هزینه بالایی دارد.
امروزه از این چوب در ساخت سازههای عمرانی، ماکت پلها، دیوارههای داخلی در هواپیما، ماکت هواپیما و به طور کلی سازههای پرنده، تخته موجسواری، آلات موسیقی، راکت پینگ پونگ و تنیس، قطعات قایقهای تفریحی، قسمتهایی از پرههای توربینهای بادی استفاده میشود.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
