درخت سرخدار از جمله درختان بسیار کهن در زمین و یکی از گونههای شگفتانگیز در جهان است. درختان باشکوه سرخدار در پارکهای جنگلی جهان از جاذبههای گردشگری و محبوبترین جنگلها به شماره میروند. علاوه بر آن، چوب این درخت نیز از اهمیت ویژهای در صنعت برخوردار است. این درختان پس از بریده شدن مجدداً شروع به رشد کرده و حیات خود را از سر میگیرند. به همین دلیل جنگلهای سرخدار در طول یک قرن، یک تا دو بار قطع میشوند. با این حال باید توجه داشت که رشد این درخت بسیار کند بوده و در طول یک سال تنها ۱۰ سانتیمتر به صورت طولی و ۱ میلیمتر به صورت قطری رشد خواهد داشت و برداشت بیرویه چوب، این درخت ارزشمند را در معرض خطر انقراض قرار داده است.
برخلاف سایر درختان سوزنی برگ، چوب درخت سرخدار حاوی مجاری صمغی نبوده و پرداخت آن بسیار راحت میباشد. در هنگام کار با این چوب، بویی از آن ترشح شده که تشخیص آن را از سایر چوبها راحتتر میکند. وجود برخی مواد در این چوب آن را در برابر حمله حشرات مقاوم کرده و هرگز پوسیده نمیشود. دوام چوب سرخدار در مقایسه با سختی آن مطلوب و دور از انتظار است.
چوب برون به رنگ زرد روشن یا سفید و چوب درون به رنگ قرمز مایل به قهوهای یا شاهبلوطی میباشد. چوب سرخدار دارای بافتی درشت و الیافی یکنواخت است. همچنین، بر روی چوب رگههایی سینوسی و کمی درخششی طبیعی دیده میشود. این چوب تا حدودی سبک بوده و قدرت چسبپذیری و رنگخوری خوبی دارد. دوایر سالانه متراکم و در نقاطی مودار هستند اما به دلیل خالی شدن تنه در طول زمان، امکان شمارش دوایر وجود ندارد.
به دلیل وجود ماده تاکسول در چوب این درخت، از آن برای ساخت داروهای ضد سرطان و تومورهای مغزی استفاده میشود.
چوب این درخت در ساخت صنایع دستی ظریف، قلیان، مبلمان، آلات موسیقی، الوار ساختمانی، تیرهای چوبی، مهرههای شطرنج، عصا قایق، صنایع منبتکاری و… کاربرد دارد. به دلیل مقاومت این چوب در برابر هوازدگی و رطوبت، از آن برای ساخت مبلمان فضای باز میتوان استفاده کرد. متأسفانه جنگلهای سرخدار در شمال کشور، مورد سوءاستفاده قاچاقچیان چوب قرار گرفته و این درخت شکوهمند را در معرض خطر انقراض قرار داده است. فعالان محیطزیست در تلاش برای تکثیر این گونه باارزش و بالابردن سطح آگاهی مردم برای حفظ درخت سرخدار هستند.
در موارد بسیار نادر، امکان ایجاد آلرژی و مشکلات تنفسی، پوستی و سوزش چشم در هنگام کار کردن با این چوب وجود دارد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی