در نوشتار معرفی درخت ممرز اشاره کردیم که این درختِ پهن برگ، به فراوانی در جنگلهای شمال ایران، در استانهای بندر گز، طالش، آستارا، بهشهر، رستم آباد، لاهیجان و نور دیده میشود؛ به طوری که ۳۰ درصد از کل جنگلهای شمال را تشکیل میدهد. به دلیل فراوانی، استحکام و قیمت ارزان چوب ممرز بسیاری از صنایع کشور به آن وابسته هستند.
چوب درخت ممرز، کج تار با الیاف در هم تنیده و دارای خطوط باریک و بافت یکنواخت است. درون و برون این چوب سفید و سفید مایل به کرمی بوده و رگههایی از بنفش کم رنگ در آن دیده میشود که در معرض با آفتاب به مرور زرد میگردد. لایههای سالانه با ضخامت گوناگون به خوبی در مقطع چوب نمایان است. این چوب بوی خاصی نداشته و در دسته چوبهای معطر قرار نمیگیرد.
چوب ممرز برای خشک شدن به دو سال زمان نیاز دارد و پس از خشک شدن حتی سختی آن از چوب راش نیز بیشتر میشود. اما همین سختی باعث میشود که مبلمان ساخته شده از آن، پس از مدتی دچار ترک شود. با این حال از چوب ممرز در تولید بسیاری از اجزاء دکوراسیون مانند مبلمان، میز، تخت، تابلو و… بهره برداری شود.
این چوب در برابر قارچ بسیار مقاوم است و این در حالیست که حشرات به راحتی میتوانند به آن آسیب بزنند. همانگونه که در مطلب معرفی این درخت بیان کردیم، استحکام و مقاومت این چوب در برابر سایش، آن را برای ساخت سقف منازل و سقفهای شیروانی و سایر ساخت و سازهای ساختمانی برگزیده است. همچنین در ساخت تراورس راه آهن، ساخت واگن، تیرکهای معادن ذغال سنگ، تخته فیبر و تخته خرده چوب نیز کاربرد فراوانی دارد. ساخت حصار، بادگیر، تولید ذغال و پارکتهای هنری، دسته ابزارها و چوبهای تونلی از دیگر کاربردهای چوب ممرز در صنعت است.
در زمانهای قدیم، رومیان باستان از این چوب برای ساخت ارابههای خود استفاده میکردند. یکی دیگر از ویژگیهای برجسته چوب ممرز این است که همچون راش، از نظر پردازش با مواد شیمیایی فوقالعاده عمل میکند. در ساخت تمام اجزای بیلیارد نیز از چوب ممرز استفاده میشود. زیرا این چوب سفید و متراکم بهترین گزینه برای ساخت این وسایل است.
مانند بسیاری از چوبها، نقوش زیبا در کنار سختی چوب ممرز، نظر هنرمندان برای ساخت محصولات منبتکاری، معرقکاری و صنایع دستی را به خود جلب کرده است و از آنجا که وجود چوب در دکوراسیون احساس گرما و صمیمت بینظیری به محیط میبخشد، طرفداران زیادی در سبکهای مختلف معماری دارد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی