درخت ساج (تیک) متعلق به خانواده نعناعیان (teak) بوده و بومی هندوستان، اندونزی و برمه میباشد. ارتفاع این درخت ۳۰-۴۰ متر و قطر آن ۱-۵/۱ متر است. مزارع کشت ساج در دوره استعمار به صورت گسترده ای در آفریقاساخته شدند. چوب ساج از ۲۰۰۰ سال پیش توسط بشر شناخته شده و برای ساخت قایق مورد استفاده قرار میگرفت. این چوب یکی از بادوامترین چوبهای موجود در دنیاست که حتی بدون لاک و مواد نگهدارنده عمر طولانی و مقاومت مطلوبی از خود نشان خواهد داد.
برخی از انواع چوب ساج به نام های ساج برمهای و ساج نگپور مشهورهستند. این چوب دارای ثبات و استحکام بسیار بالایی است و برای ساخت وسایل و ابزار آلاتی که روزانه به طور مداوم با آنها سرو کار داریم مناسب میباشد.
این چوب دارای بافتی سخت است و بر اساس نوع گونه، متخلخل یا نیمه متخلخل با منافذ بسیار بزرگ، بزرگ و متوسط است. از نظر میزان رطوبت نیز در گونههای مختلف متفاوت میباشد، اما به طور کلی رطوبت آن ۱۵ درصد برآورد شده است.
چوب ساج دارای نوعی روغن طبیعی در بافت خود میباشد که در برابر آفات و موریانه مقاومت بینظیری به آن میبخشد. تنها آفت آسیبزننده به درخت و چوب ساج، نوعی پروانه به نام کاترپیلار است که بومی جنوب شرقی آسیا بوده و از این درخت تغذیه میکند. علیرقم وجود روغن بر سطح این چوب، چسباندن آن راحت بوده و روغن موجود مانع از چسبکاری نمیگردد.
این چوب در هنگام آسیاب، بوی چرمی از خود منتشر میکند. چوب ساج به دلیل مقاومت و دوامی که در برابر آب دارد از اهمیت ویژهای برخوردار است و در صنعت کشتی و قایقسازی و ساخت وسایل درتماس با رطوبت کاربرد وگستردهای دارد. علاوه بر این ویژگی، فشردگی و سختی این چوب آن را برای ساخت مبلمان فضای بیرون به گزینهای ایدهآل تبدیل کرده است؛ زیرا در برابر شرایط آب و هوایی مختلف، پوسیدگی و آفات مقاوم میباشد.
چوب درون به رنگ زرد است که به مرور زمان به تیرگی میگراید. چوب درخت ساج نیز مانند بسیاری از چوبها در برابر اشعه فرابنفش دچار تغییر رنگ میگردد.
از این چوب برای ساخت عرشه و بدنه قایق و کشتی، لوازم منزل و دکوراسون داخلی، کفپوش، مبلمان، روکش، سازههای بیرونی، کندهکاری و تیرکهای چوبی مورد استفاده قرار میگیرد.
با همهی زیبایی و ویژگیهای منحصر به فرد این چوب ارزشمند، باید در نظر داشت که چوب درخت ساج یکی از کمیابترین و گرانترین چوبها در بازار جهانی میباشد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی