درخت گلابی با نام علمی Pyrus communis گیاهی گل‌دار بوده و متعلق به خانواده گل سرخیان است. مبدأ این درخت نواحی ساحلی و یا معتدل از مناطق غربی قاره اروپا، شمال آفریقا و نواحی مختلفی در قاره آسیا می‌باشد. البته برخی منابع آلمانی، رویشگاه اصلی گلابی را کوه‌های البرز در ایران می‌دانند. تاکنون ۳۰ گونه از این درخت در جهان شناسایی شده است.
در انواع و ارقام مختلف گلابی، فرم تاج، بزرگی درخت، شکل هندسی میوه و زمان برداشت آن متفاوت است. از مهم‌ترین ارقام گلابی، گلابی سیبری، گلابی سردرودی(پیغمبری)، گلابی سيف تبريز، گلابی دم کج کرج، گلابی فلسطینی، گلابی بیروتی و از ارقام گلابي‌های وارداتي رقم گلابی آنجو، گلابی اسپادونا، گلابی بارتلت (ویلیامز)، گلابی بوسک، گلابی دوشس (Duchesse d’ Angouleme) و گلابی کوشیا (Coscia) را می‌توان نام برد. گلابی‌های رایج در بازار از نوع گلابی اروپایی (communis) هستند.
قامت این درختان ۱۰– ۱۷ متر بوده که بلندتر از درخت سیب می‌باشد. در برخی گونه‌های گلابی، درختچه‌های با ارتفاع کم نیز دیده می‌شود. بر روی تنه و شاخه‌های درخت شیارهای طولی وجود دارد و بعضی از گونه‌ها دارای خارهایی بر روی شاخه‌ها هستند. برگ‌ها در ابعاد ۲ تا ۱۲ سانتی‌متر با دم‌برگ بلند روییده شده و بر اساس گونه دارای حاشیه صاف یا دندانه‌دار هستند.
اغلب گونه‌های درخت گلابی خودناسازگار هستند. بدین معنی که گرده یک درخت، قادر به بارور کردن گل‌های همان درخت نبوده و نیازمند یک درخت گرده‌دهنده دیگر است. به همین دلیل چند درخت از ارقام گوناگون در کنار هم کاشته می‌شوند. فاصله کشت برای درختان بلند ۸-۷ متر در نظر گرفته می‌باشد.
گل‌ها هم‌زمان با رویش برگ‌ها در فروردین پدیدار می‌شوند. این شکوفه‌ها سفید یا صورتی و دارای ۵ گلبرگ می‌باشند که در دسته‌های ۷ تایی بر نوک شاخه‌های دو ساله به نام سیخک ظاهر می‌شوند. میوه‌ها در حدود پنج ماه پس از رویش گل‌ها (از نیمه دوم مرداد ماه) رسیده و قابل برداشت هستند. معمولاً گلابی قابل نگهداری در انبار نمی‌باشد، زیرا به سرعت پوست آن به قهوه‌ای گراییده و پلاسیده می‌شود.
آب و هوای گرم و مرطوب در فصل بهار برای درخت گلابی مناسب نیست و آن را مستعد درگیری با بیماری‌هایی چون شانکر، کپک سیاه، کپک پودری و حمله شپش و بید می‌کند.
بهترین روش برای تکثیر درخت گلابی کاشت بذر است که در پاییز انجام می‌شود و تا اواخر زمستان جوانه می زند. این درخت برای استراحت در زمستان به ۶۰۰ الی ۱۵۰۰ ساعت سرما در دمای ۷- درجه سانتی‌گراد نیاز دارد.
از برگ درخت گلابی برای تهیه رنگ قهوه‌ای مایل به زرد استفاده می شود. چوب مستحکم این درخت نیز در صنعت چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد که در نوشتار آینده درمورد آن صحبت خواهیم کرد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
