درخت آروکاریا (کاج مطبق) با نام علمی Araucaria excelsa متعلق به خانواده Araucariaceae میباشد. این درخت زیبا بومی آمریکای جنوبی و استرالیا است. میتوان گفت بسیاری از گیاهان آپارتمانی، بومی جنگلهای استوایی و حارهای هستند. آروکاریا به دلیل مقاومت مطلوب در برابر نمک و باد، مناسب نواحی ساحلی است و در آنجا به خوبی رشد میکند. در ایران نوعی از آروکاریا که دارای فلسهای بزرگ و نوک تیز است، کشت و تکثیر میشود. این درخت با نامهای آراوکاریا هتروفیلا، کاج نورفولک و کاج آندز نیز شناخته میشود.
آروکاریا یک درخت سوزنیبرگ بسیار زیباست که شاخههای آن به صورت افقی و منظم هستند و جلوهای منحصر به فرد به قامت این درخت میبخشند. این درخت در استانهای شمالی ایران قابل کشت در خارج از گلخانه میباشد. اما در تهران به عنوان یک گیاه گلخانهای و آپارتمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتفاع این درخت در رویشگاه اصلی خود تا ۶۵-۵۰ متر و قطر تنه به ۱.۷۵-۱.۲۵ متر نیز میرسد. در سایر نقاط جهان، و در مناطقی با زمستانهای بسیار سرد میتوان این درخت باشکوه را در گلدان نگهداری کرد. در این صورت رشد گیاه بسیار آهسته خواهد بود و معمولاً به ارتفاع ۱.۵ متر میرسد. در صورت کاشت آروکاریا در محیط بیرون، از آن باید در برابر نور شدید خورشید در تابستان و ماندن برف سنگین بر روی شاخهها در زمستان محافظت کنید.
به طور کلی، این درخت قادر به تحمل دمای ۳۲ درجه سانتیگراد در تابستان و ۱۳- درجه سانتی گراد در زمستان میباشد. هوای گرم و خشک باعث سوختن برگهای سوزنی و هوای سرد موجب خمیدگی سرشاخهها به پایین و رنگپریدگی برگها میگردد. هوای سرد در حدود صفر درجه سانتیگراد باعث نابودی نوک انتهایی آروکاریا و جلوگیری از رشد آن در آینده خواهد شد.
واریتههای کوتاه قد مناسب استفاده به عنوان گیاه زینتی در خانه هستند که معمولاً در گلدان کاشته میشوند. برای نگهداری این گیاه باید توجه شود که در صورت آسیب رسیدن به انتهای یک ساقه، به جای یک ساقه چندین ساقه از آن نقطه رشد کرده و ظاهر درخت را نامنظم میکند. به علاوه، دست زدن و لمس بیش از حد شاخههای فرعی باعث تحریک و رویش شاخههای جدید و درنتیجه به هم ریختن تقارن آن گردد.
درخت آروکاریا از طریق بذر قابل تکثیر است اما شاخههای درخت تولید شده به وسیله بذر بسیار نامنظم هستند. به همین دلیل از پایههای بذری برای قلمههایی جهت تولید کاج با شاخههای منظم استفاده میکنند. بهترین فصل برداشت قلمه اواسط فصل پاییز میباشد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی