درخت سرو طَبَری یا سرو خمره‌ای با نام علمیThuja orientalis L گونه‌ای از درختان همیشه سبز و متعلق به خانواده Cupressaceae (سروها) است. این درخت، بومی شمال غربی چین و آسیا از کره و ژاپن تا شمال ایران می‌باشد. سرو طبری به دلیل ظاهر زیبا و جذاب اغلب به عنوان درخت زینتی به‌کار برده می‌شود.
در شمال چین، این درخت با نام درخت زندگی شناخته می‌شود و در گذشته در اطراف معابد بوداییان کاشته می‌شد. امروزه نیز از چوب سرو طبری به عنوان عود و برای ساختمان‌سازی در نیایشگاه‌های بودایی استفاده می‌شود.
این گیاه، درختچه‌ای مقاوم است و معمولاَ قامتی کوتاه و برابر با ۵ متر دارد. برگ‌های سرو خمره‌ای همانند سایر گونه‌های سرو، سوزنی و فلسی می‌باشد. شاخه‌های گسترده و انشعابات عموی آن، تاجی هرمی، متراکم و باریک می‌سازند. پوست تنه درخت نازک و به رنگ قهوه‌ای یا آجری دیده می‌شود و در طول زمان از تنه اصلی جدا می‌شوند. میوه‌ی درخت سرو خمره‌ای، مخروط های تخم‌مرغی به طول ۱۵ میلی‌متر هستند که هنگام رویش گوشتی و دارای پوشش خاکستری مایل به آبی بوده و پس از بلوغ به رنگ قهوه‌ای کبود در می‌آیند.
درخت سرو زربین
درخت سرو زربین با نام علمی CUPRESSUS SEMPERVIRENS گونه‌ای دیگر از سروهاست که بومی نواحی مدیترانه می‌باشد.
از نام‌های انگلیسی دیگر این درخت به pencil pine ،Persian cypress ،Tuscan cypress و Italian cypress می‌توان اشاره کرد. سرو زربین را در گذشته به دو رقم تقسیم می‌کردند؛ رقمی از آن که زربین وحشی نامیده می‌شد، دارای شاخه‌های جانبی افقی است که تاجی مخروطی با گسترش افقی می‌سازند. رقم دیگر دارای شاخه‌هایی بالا رونده و موازی با تنه اصلی است که تاجی مخروطی، بلند، باریک و نوک تیز را تشکیل می‌دهند.
پوست شاخه‌های تازه روییده این درخت سبز بوده و شاخه‌های یک ساله به رنگ قهوه‌ای روشن تا قرمز دیده می‌شوند. در ادامه پس از چند سال به رنگ قهوه‌ای تیره و به صورت صاف یا پولک‌دار در می‌آیند. پوست تنه اصلی درخت نیز دارای الیاف و شیارهایی شبکه‌ای، درهم رفته، چروکیده و عمیق است.
درخت زربین، کند رشد است و در برابر شرایط سخت مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد. زربین درختی با عمر طولانی است که با ریشه‌های عمیق و قوی خود قادر به رشد در میان تخته‌سنگ‌ها و شیب‌های تند و پرتگاهی می‌باشد.
معرفی درخت مای مرز (سرو کوهی ایرانی)
از نمونه‌های زربین کهن‌سال، سرو زربین سنگان را می‌توان نام برد که با حدود ۲۰۰۰ سال سن، دارای ۳۰ متر ارتفاع و قطر تنه ۳ متر می‌باشد. این درخت در استان سیستان و بلوچستان در ۴۵ کیلومتری شهر خاش واقع شده و به عنوان یکی از آثار طبیعی ملی ایران ثبت گردیده است.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
