درخت آبنوس با نام علمی Diospyros Crassiflora از تیره خرمالوییان و بومی مناطق آفریقا، ماگاسکار، هند، ژاپن، جزایر فیلیپین، آمریکای شمالی و جنوبی است. این درخت همیشه سبز بوده و تا ارتفاع ۱۰ – ۲۰ متر و قطر تنه ۸۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. چوب آبنوس بسیار ارزشمند، گران‌قیمت و کمیاب است به طوری که در میان فعالان صنعت چوب به عنوان طلای سیاه شناخته می‌شود. چوب‌های گران‌قیمت‌تر از آبنوس نیز وجود دارد، اما آبنوس گران‌بهاترین چوبی است که کاربرد صنعتی دارد.
چوب درون این درخت به رنگ مشکی است و هر چه تیرگی آن بیش‌تر باشد، چوب مرغوب‌تر خواهد بود. تیره‌ترین و مرغوب‌ترین چوب آبنوس مربوط به سیلان و هند شرقی می‌باشد. آبنوس تیره‌ترین چوب در جهان بوده که به Black wood (چوب سیاه) شهرت یافته است. چوب برون، باریک و به رنگ سفید یا خاکستری دیده می‌شود.
دوایر رشد سالانه و اشعه‌های چوبی در آن دیده نمی‌شوند و این یکی از راه‌های تشخیص چوب آبنوس از سایر چوب‌های تیره می‌باشد. این چوب در هنگام برش کم‌رنگ است اما هنگامی که در آب قرار داده شود، براق شده و جلوه‌ای بسیار زیبا پیدا می‌کند. به طور کلی، این چوب دارای بافتی درخشنده و جذاب است که از آن در ساخت وسایل با ارزش استفاده می‌شود.
این چوب راست‌تار، ریز بافت و پراکنده آوند است. به دلیل رشد کند این درخت استوایی، تراکم چوب آن بالا است؛ به طوری که وزن مخصوص سنگین‌ترین نوع آبنوس برابر با ۱۲۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب و سبک‌ترین نوع آن ۸۲۵ کیلوگرم بر متر مکعب است! بنابراین می‌توان گفت یکی از سنگین‌ترین چوب‌ها به شمار می‌آید.
چوب درخت آبنوس بسیار سخت و محکم است و در صنایع هنرهای چوبی جایگاه ویژه‌ای دارد. منبت‌کاری، خاتم‌سازی، مجسمه‌سازی، معرق‌کاری، ساخت ابزارآلات موسیقی، ساخت زیورآلات، لوازم چوب و رزینی و… از جمله این هنرها می‌باشند. به دلیل قیمت بالا و نادر بودن این چوب، از آن در تهیه اسلب و روکش استفاده می‌شود.
آبنوس دارای انواع مختلف با تیرگی، چگالی، کیفیت، جنس، کاربرد و قیمت متفاوت است. این چوب معطر است و در صنعت عطرسازی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از ادکلن‌های گران‌قیمت جهان با رایحه آبنوس به فروش می‌رسند.
این چوب ارزشمند حتی دارای خواص دارویی نیز می‌باشد و در درمان زخم، سوختگی، قطع خون‌ریزی، دفع سنگ کلیه، بیماری‌های لثه و درد گلو مؤثر است. همچنین، به دلیل وجود ویتامین A در چوب درخت آبنوس از سُرمه آن برای درمان شب‌کوری و بیماری‌های چشم استفاده می‌شود. باید توجه داشت که مصرف بیش از حد این چوب باعث آسیب رساندن به معده میگردد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
