درخت گردو با نام علمی Juglans درختی سایه افکن، پهن برگ و با ارزش است که به عنوان درخت زینتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. گل‌های نر و ماده در این درخت بر روی یک پایه به صورت جداگانه قرار دارند و گرده‌افشانی آن صرفاً به وسیله باد انجام گرفته و حشرات بر آن تأثیری ندارند. درخت گردو در سن بیست سالگی شروع به میوه‌دهی کرده و در حوالی ۵۰ سالگی بیش‌ترین مقدار باروری را دارد. هر درخت گردو ارتفاعی برابر با ۱۰ تا ۲۵ متر داشته و به طور متوسط، به ۳ متر فضا در اطراف خود نیاز دارد.
بر اساس مطالعات زمین شناسی، گونه‌های مختلف این درخت از زمان‌های بسیار قدیم، مصادف با دوران سوم زمین شناسی وجود داشته است. همچنین کشف گونه‌ای از درخت گردو در اطراف نواحی هیمالیا، مشابه با پایه وحشی آن در ایران، نشان می‌دهد که منشأ اصلی این درخت ایران بوده و احتمالاً توسط اسکندر در بازگشت او، به اروپا برده شده است.
درخت گردو، در نقاط مختلف جهان از جمله نیم کره شمالی، از مرکز تا شرق اروپا و قفقاز و شمال و مرکز ایران تا دامنه‌های هیمالیا و کشور چین، ژاپن و آمریکای شمالی و جنوبی هم به‌طور وحشی و خود رو و هم در باغات کاشته می‌شود. در حال حاضر چین، ژاپن و آمریکا از مهم‌ترین تولیدکنندگان گردو در جهان هستند هرچند که معروف‌ترین گردو در جهان، گردوی ایرانی است.
در ایران، از شمال کشور در دره گز و دامغان تا اقلید فارس در جنوب و از ارتفاعات ارومیه تا کوه تفتان در جنوب شرقی، باغات گردو وجود دارند. بیش‌ترین باردهی این درختان مربوط به باغات دامنه البرز و زاگرس است.
به طور کلی، درخت گردو در آب و هوای معتدل رشد یافته و در تابستان و زمستان به تغییرات آب و هوایی بسیار حساس است. این درخت در هنگام خواب زمستانه تا دمای ۱۱- درجه را تحمل می‌کند اما در هنگام شروع رشد، در دمای ۲- و ۳- درجه دچار آسیب شده و باردهی آن کم می‌شود. همچنین، در دمای ۳۸ درجه برگ‌های آن سوخته و مغز گردو پوک می‌شود. در دمای ۴۰ درجه نیز خسارات جدی متحمل می‌گردد.
علاوه بر گردو، برگ درخت و پوسته سبز اطراف میوه نیز به عنوان دارو خواص اثر بخشی دارد. برای مثال، از برگ آن به عنوان ضماد برای عفونت‌های چرکی و اگزما و از دم کرده برگ‌ها برای درد مفاصل، تصفیه خون، کاهش قند خون، رنگ طبیعی برای مو، جلوگیری از ریزش و… استفاده می‌شود. حتی پوست خشکی که مانند پرده در درون گردو و میان مغز وجود دارد، برای جلوگیری از افزایش قند خون کارایی موثری دارد.
چوب گردو، در صنعت چوب، برای ساخت عناصر مختلف دکوراسیون کاربرد گسترده‌ای دارد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
