در نوشتار معرفی درخت افرا، گونههایی از این گیاه ارزنده را بررسی کردیم. اکثر گونههای این درخت بومی آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و شمال آفریقا هستند. با توجه به تنوع گونههای این درخت، چوبهایی با ویژگیهای نسبتاً متفاوت نیز تولید میشود. افرا یکی از منابع با ارزش تأمین چوب در صنعت است و در جنگلهای شمالی کشورمان، گونههای افرای پلت، افرای شیردار و کیکم به فراوانی یافت میشود. علاوه بر تولید داخلی، چوب افرا به صورت الوار، روکش چوب و اسلب تخته چوب از سایر کشورها وارد میشود که دارای کیفیت و قیمت بیشتری هستند.
چوب درخت افرا بر اساس گونهها، به دو دسته سخت و نرم تقسیم میشود؛ اما باید توجه داشت که گونه نرم آن از بسیاری از چوبهای سخت، مانند چوب گیلاس نیز سختتر است. برای مثال، چوب افرای قرمز نرم است و بیشتر در صنایع مبلمان استفاده میشود.به طور کلی، چوب این درخت نیمه سخت و نیمه سنگین بوده و نقش مهمی در صنایع مختلف چوبی ایفا میکند.
این چوب، به رنگ سفید مایل به کرم صدفی است و در مقطع عرضی و مماسی به ندرت رگههایی قرمز رنگ بر آن دیده میشود. این رگهها، نقوش بسیار متنوع و زیبایی مانند چشم بلبلی، فردار، راه راه، پلنگی، مجعد، موجدار و… را خلق کردهاند و همین تنوع در نقش و نگار، چوب افرا را به عنوان متریالی محبوب نزد طراحان دکوراسیون داخلی و سایر صنایع برگزیده است.
درون چوب افرا نامشخص (نادرست) است؛ بدین معنا که رنگ چوب درون تیرهتر میباشد. این چوب در تماس با هوا، به آسانی تغییر رنگ نداده و گزینه مناسبی برای دکوراسیون است. زیرا چوبهایی که پس از مدتی تغییر رنگ میدهند، ممکن است به هارمونی رنگ اجزای رکوراسیون آسیب وارد کنند.
بافت ریز و یکنواخت چوب افرا، به همراه انعطافپذیری مطلوب، آنرا برای صنایع مبلمانسازی به گزینه مناسبی تبدیل کرده است. از این چوب همچنین، در رشتههای هنری منبتکاری، معرقکاری و طرحهای ظریف نیز استفاده میشود. سختی و مقاومت بالا نسبت به ضربه و رطوبت چوب افرا، برای ساخت پارکت، کفپوش و روکشها، ویژگیهای تعیین کنندهای هستند.
هرچند رنگآمیزی چوب افرا مقداری سخت است، اما به طور کلی پردازش و کار با این چوب بسیار مطلوب و خوش ساخت است. قابلیت تورق مناسب افرا، در صنعت روکشسازی اهمیت ویژهای دارد. این چوب همچنین در ساخت اندامهای مصنوعی، ساختمانهای چوبی، ابزارآلات موسیقی، میز، کنسول، ظروف تزئینی، تخته خرده چوب، قالب کفش، تخته لایی و… کاربرد دارد.
نویسنده: مطهره سادات میرلوحی
